ارزیابی تأثیر عوامل جغرافیایی بر دفاع غیرعامل در مناطق مرزی ایران و افغانستان ( با تأکید بر مکان‌یابی مراکز نظامی )

مکان‌یابی مناسب استقرارگاه­های نظامی از جمله مسائل مهم در آمایش دفاعی می‌باشد که می‌تواند باعث بالا رفتن کارایی و اثربخشی این مراکز در مواقع بحران و تهدیدات نظامی گردد. در این تحقیق به ارزیابی تأثیر عوامل مهم جغرافیایی بر دفاع غیرعامل در مناطق مرزی ایران و افغانستان پرداخته‌شده و مناطق مستعد برای استقرار یگان‌های نظامی نیز شناسایی گردید. بدین منظور از داده‌های مختلف توپوگرافی، زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای و اقلیمی استفاده گردیده است. داده‌های اقلیمی مانند تعداد روزهای یخبندان، تعداد روزهای بارشی، تعداد روزهای همراه با گردوغبار و سرعت باد از سایت سازمان هواشناسی دریافت گردید. در ادامه به‌منظور شناسایی مناطق حساس و مهم نظامی در طول مرز ایران و افغانستان نقشه‌ها و لایه‌های اطلاعاتی مربوط به 21 معیار جغرافیایی مانند توپوگرافی، شیب و جهت شیب، فاصله از سکونتگاه‌ها، فاصله از مراکز صنعتی، نوع خاک، کاربری اراضی و ... با استفاده از مدل AHP در رویکردی تلفیقی با سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت نقشه نهایی مکان‌های استقرار بهینه مراکز نظامی در مناطق مرزی ایران و افغانستان تعیین گردید. نتایج حاصل نشان داد که به‌طورکلی هر چه از طرف شرق به‌طرف غرب منطقه موردمطالعه حرکت کنیم، بر میزان اراضی کاملاً مناسب جهت مکان گزینی و استقرار یگان‌های نظامی افزوده می‌شود. درحالی‌که مناطق کاملاً نامناسب برای مکان گزینی، با توجه به معیارهای جغرافیایی موردبررسی، مناطق نزدیک به مرز ایران و افغانستان می‌باشند.